Recension i Poezise se Merita McCormack nga nje shkollare Rumune

 Merita shqiptare e Amerikës sipas poeteshës rumune

PASQYRAT E FEMINITETIT

Nga Victoria Milescu

Merita Bajraktari McCormack ka lindur në Korçë të Shqipërisë (1966). Është absolvente e studimeve ekonomike në atdhelindjen e saj, pas të cilave ka ndjekur kurse pasuniversitare në Universitetin Surrey të Anglisë, duke u stabilizuar pastaj në SHBA, më saktë në Long Island, New York, me shoqin e saj, John, dhe me tre fëmijë. Merita është anëtare e Shoqatës Internacionale të Poetëve, anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë të Amerikës. Ka përfituar çmime dhe diploma pas botimit të disa vëllimeve me vargje dhe prozë, ne gjuhën shqipe dhe angleze. Vëllimi Dritaret e shpirtit e bën të njohur poezinë e saj në vendin tonë.

Lirika e saj inkuadrohet gjithësesi në linjën e përgjithshme të poezisë shqipe të cilën, Bakiu i palodhshëm në fushë të afirmimit të letërsisë shqiptare na e ka bërë të njohur duke na prurë një poezi me një ngarkesë të madhe shpirtërore, e shprehur  me bindje të lartë, një poezi e ngrohtë, plot lëng, nga e cila shpërthejnë herë pas here jehonat e ndërgjegjes kombëtare, të një historie të përbujshme. Disa nga këto koordonata do të rihasen në mënyrë pregnante në librin që kemi përpara, të tjerat i imagjinojmë si frymëzime të shumëfishta, duke patur parasysh faktin se  poetesha jeton larg atdhelindjes së saj, e përmbushur me ndjenja të nostalgjisë, të përmallimit një përmallim i ngjashëm me mallin tonë (dor), i cili e përshkon një numër të konsideruar të vjershave të saj: ,,Mallin për ty me kujdes e rruaj/ Në shpirtin tim e ke një skaj tëndin/ Por sot malli si zjarri më ka djegur/ Të kërkoj nëpër vargje/ Ku je?‘‘ (Dor/Mall).

Ajo që të mahnit atypëraty është një feminitet i guximshëm dhe joshës, i gërshetuar me përgjegjësi në një periudhë kur poezia e shkruar nga femrat synon kah skllavërimi seksual si pasojë e një cerebralizimi të ekzagjeruar. Poetesha në këtë drejtim nuk i cenzuron emocionet, senzacionet, duke i dëshmuar ato me një tingull dhe krenari të veçantë, me fjalë të thjeshta por esenciale, në njërën nga mënyrat më të prekshme që shëmbëllen me atë që e dashuron jetën dhe çdo gjë që të ofron ajo. Lumturia e përfituar përmes dashurisë është e gërshetuarr me spektrin e ngjyrave: „Ndërmjet nesh nuk ekziston ngjyra e zezë/ Trishtimi nuk ka vend ndërmjet nesh/ Shndrit bardhësia e mrekullueshme mes nesh/ Porsi çiltria e shpirtit që mbijeton/ Ndërmjet nesh e blerta dhe ngjyra e rozmarintë/ Janë përputhur marrëzisht në natën e parë/ Kur dashuria prarohet me rrezatim të artë(...)‘‘.

Në poezinë e saj identifikohen hipostazat e femrës: gruaja-dashnore, bashkëshorte, nënë, gruaja e implikuar në aktivitete sociale, gruaja që proteston kundër asaj që e rrëmben lumturinë e jetës, gruaja që shkruan vjersha, me mendim te Zoti, por edhe te njerëzit ndaj të cilëve drejtohet krejt njerëzishmëria e saj. „Ndër vargje zemrën time/ Ua kam prurë të pastër/ Dhe juve të gjithëve ua kam bërë dhuratë‘‘. Në një epokë të dhunës, të cinizmit, të vulgaritetit, pozia e Meritës, sidomos kjo e dashurisë, është një përkushtim i shprehur në mënyrë të lirë, të hapur, me një dhunti magjepsëse. Merita përmes ndjeshmërisë së saj duket si një ishull i mahnitshëm.

(Albin, Tiranë, 2006, 104 f.) (Revista SUD, nr.1/ 2007, Bucuriile triste/ Gëzimet e trishtme, Bukuresht, 2009)

OGLINZILE FEMINITĂŢII

Merita Bajraktari McCormack s-a născut în 1966, la Korçë, în Albania, este absolventă de studii economice în ţara natală, după care a urmat cursuri postuniversitare la Universitatea Surrey din Anglia, stabilindu-se apoi în SUA, mai exact în Long Island, New York, cu soţul ei, John, şi cu cei trei copii. Este membră a Asociaţiei Internaţionale a Poeţilor, membră a Uniunii Scriitorilor Albanezi din SUA. A obţinut premii şi diplome în urma publicării unor volume de versuri şi proză atât în albaneză cât şi în engleză. Volumul Ferestrele sufletului/ Dritaret e shpirtit o face cunoscută în ţara noastră pentru prima oară. Lirica ei se înscrie oarecum în linia generală a poeziei albaneze, pe care neobositul întru cunoaşterea literaturii albaneze, Baki Ymeri, ne-a făcut-o cunoscută – o poezie cu o mare încărcătură sufletească, exprimându-se cu convingere, o poezie caldă, plină de sevă, din care răzbat nu de puţine ori ecourile conştiinţei de neam, ale unei istorii zbuciumate. Unele dintre aceste coordonate se vor regăsi pregnant în cartea de faţă, altele sunt surdinizate, după cum altele se adaugă având în vedere faptul că poeta trăieşte departe de ţara natală generând sentimente de nostalgie, de dor (mall), un dor asemănător celui românesc ce impregnează multe dintre poemele sale: ,,Dorul pentru tine cu grijă îl păstrez/“. În sufletul meu ai un colţ al tău/ Dar azi dorul ca focul m-a ars/ Te caut printre versuri,/ Unde eşti?“ (Dor). Ceea ce frapează imediat este o feminitate curajos şi fermecător asumată într-o perioadă când poezia scrisă de femei tinde spre asexuare din cauza unei cerebralizări excesive. Poeta în cauză nu-şi reprimă afectele, senzaţiile, mărturisindu-le cu sonoritate ori cu tandreţe, în cuvinte simple dar esenţiale, într-un mod de cele mai multe ori tonic asemeni celui îndrăgostit de viaţă, de tot ce oferă ea. 

Fericirea indusă de iubire e asociată cu spectrul culorilor: ,,Între noi nu există culoarea neagră/ Tristeţea n-are ce căuta printre noi/ Albul minunat printre noi luceşte/ Ca puritatea sufletului care supravieţuieşte/ Printre noi verde şi roz/ S-au sărutat nebuneşte în prima noapte/ Când iubirea a radiat ca aur (…)“. În poezia sa se identifică ipostazele femeii: femeia – iubită, soţie, mamă, femeia angrenată în activităţi sociale, femeia ce protestează împotriva a ceea ce răpeşte frumuseţea vieţii, femeia care scrie poeme, cu gândul la Dumnezeu, dar şi la oameni spre care se îndreaptă întreaga sa generozitate. ,,Printre versuri inima mea/ V-am adus-o curată./ Şi vouă tuturor v-am făcut-o cadou“ (…). Într-o epocă a violenţei, a cinismului, a vulgarităţii, poezia Meritei, una a iubirii, a dăruirii exprimate liber, deschis, cu o fermecătoare candoare, pare o insulă neverosimilă.

(Albin, Tiranë, 2006, 104 p. (Revista SUD, nr. 1/ 2007)